Як гуманітарная дапамога МТПЧ змяняе жыцці ўкраінскіх і беларускіх уцекачоў

Адным з найважнейшых кірункаў працы МТПЧ з’яўляецца гуманітарная місія па падтрымцы палітычных ці ваенных ўцекачоў. Пасля падзей 2020 года ў Беларусі МТПЧ актыўна супрацоўнічае з беларускай арганізацыяй  МЦГІ “Наш Дом”, што знаходзіцца ў Вільнюсе (Літва) у галіне падтрымкі беларускіх палітычных уцекачоў, а пасля пачатку вайны ва Ўкраіне і ўкраінскіх уцекачоў ад вайны. У перыяд гэтай супрацы МТПЧ было сабрана і дастаўлена ў суме 75 тон гуманітарнага грузу.

Вольга Карач, кіраўніца партнёрскай арганізацыі “Наш Дом” расказвае: 

Для нас было стратэгічна важна, каб беларусы і ўкраінцы, змушаныя бегчы ў Літву ад рэпрэсій і вайны, сябравалі і дапамагалі адзін аднаму. Спачатку вакол вашых гуманітарных дастаў пачала збірацца і развівацца беларуская грамада, а ў сакавіку да яе далучылася і ўкраінская. На сённяшні дзень у нас ёсць не толькі чат групы самадапамогі і чат склада гуманітарнай дапамогі “Наш дом” з 576 украінскімі і беларускімі ўдзельнікамі, але і асобны чат валанцёраў “Нашага дому” з 46 удзельнікамі, якія арганізуюць усю працу, уклучаючы сартаванне і справядлівае размеркаванне дапамогі. Мне гэта так падабаецца, што з тых сотняў людзей, якім мы дапамаглі, сфармавалася група лідараў, і сёння ўжо не толькі “Наш Дом” каардынуе ўсю дапамогу, але гэта зараз заданне 46 чалавек з Украіны і Беларусі. Калі прыйшла першая машына, усё было арганізавана вельмі хаатычна і мы разгружалі машыну каля 7 гадзін, нягледзячы на велізарную колькасць людзей, якія ўдзельнічаюць, цяжка было зразумець, як лепш усё размеркаваць, было шмат спрэчак і нават часам крыўд. Людзі, убачыўшы, што ім дапамагаюць і яны не застаюцца сам-насам са сваімі праблемамі, натхніліся і самі ўключыліся ў працэс арганізацыі. Сёння, дзе б я ні знаходзілася, я ведаю, што калі ў кожны момант прыедзе грузавік, усе будзе добра арганізавана і слушна размеркавана. Разгрузка апошняга грузавіка заняла ўсяго дзве гадзіны, хоць колькасць людзей была такой жа, як і ў выпадку з першым грузавіком: людзі ўжо ведалі, што ім патрэбна рабіць і як усё павінна быць арганізавана. Гэта выдатны вынік, на мой пагляд.

Лік самаахвотнікаў з беларускіх і ўкраінскіх уцекачоў, якія самахотна разгружаюць грузавік, не змяняецца, а наадварот, расце. Гэта важны паказнік таго, што людзі не з’яўляюцца проста спажыўцамі дапамогі, думаючы, што ўсе ім вінны і абавязаны дапамагаць, але яны гатовы аддаваць і рабіць нешта і для сябе, і для іншых. Важна, каб мы заахвочвалі не проста спажывецкае стаўленне, а жаданне людзей змяніць сваё жыццё да лепшага.

Я рада, што гуманітарная дастаўка ад МТПЧ і менавіта гэты грузавік сталі індыкатарам таго, што мы на слушным шляху, што людзі робяць нешта для сябе і іншых, і не лічаць нас нейкім абслуговым персаналам для ўцекачоў (гэта была мая боязь да прыезду першага грузавіка: што мы спародзім спажывецкае стаўленне). Я рада, што гэта не так. Я бачу, як людзі збліжаюцца і робяцца сябрамі пасля супольнай працы па разгрузцы і сартаванні гуманітарных грузаў.

Вельмі важна, каб людзі ўзялі на сябе адказнасць. Ваша гуманітарная дапамога робіцца прычынай таго, што гэтыя людзі развіваюць свае лідарскія якасці, робяцца лідарамі мясцовай супольнасці. Атрымаўшы навыкі арганізацыі працэсаў гуманітарнай дапамозе, яны будуць працаваць і далей над развязкам праблем мясцовых грамад беларусаў і ўкраінцаў. Я вельмі шаную грузавікі з гуманітарнымі грузамі ад МОПЧ і вашу падтрымку: усё гэта вельмі дапамагае нам.

 

Мы ратуем людзей ад дэпрэсіі і роспачы, як можам. Становішча беларускіх і ўкраінскіх уцекачоў тут роспачнае. Вельмі шмат страшных трагедый, і так важна, каб чалавек не застаўся сам-насам са сваім горам. 

На жаль, жудасных сітуацый вельмі шмат, і тое, што мы працуем разам, бачым адзін аднаго, – самы просты спосаб заўважыць, што з чалавекам нешта не так, нават калі ён пра гэта маўчыць. 

Часта людзі прыходзяць атрымваць адзенне і гавораць адзін з адным, дзяляцца сваім досведам, плачуць разам. Такім чынам, наша месцараджэнне гуманітарнай дапамогі стала адмысловай экстраннай псіхалагічнай дапамогай для людзей у крызіснай сітуацыі. Дрэнна, што ў нас няма прафесійных псіхолагаў, але добра, што людзі гэтак давяраюць нам, што прыходзяць да нас падзяліцца сваім болем.

На жаль, 3 чэрвеня 2022 года Вільнюс зачынілі для ўкраінскіх уцекачоў: іх колькасць велізарная, і горад проста не можа больш іх прымаць. Зараз іх будуць адпраўляць у Каўнас ці Алітус, што не вельмі добра, бо ім будзе складаней дабірацца да Вільнюсу, каб атрымліваць гуманітарную дапамогу. Апроч таго, гэта азначае, што асноўная частка ўкраінскіх уцекачоў знаходзіцца ў Вільнюсе, і калі ім ужо адмаўляюць у рэгістрацыі, значыць, іх занадта шмат, і інфраструктура проста не спраўляецца. У такой сітуацыі мы адчуваем вялікую адказнасць за тое, каб украінскія ўцекачы атрымалі ўсю дапамогу і падтрымку, якую мы можам ім аказаць.

Калі мы толькі адкрылі наш склад гуманітарнай дапамогі каля 2-х гадоў таму, яго наведвалі 2-4 чалавекі ў дзень, якія забіралі адзенне і ішлі. Сёння паток людзей велізарны, некаторыя прыязджаюць нават уначы ці рана раніцай. Часта яны блытаюць нас з дзяржаўнай арганізацыяй, бо наш склад больш і лепш, чым склад міграцыйнага аддзела Вільнюса. Сёння ў офіс штодня прыходзяць не меней за 50-60 чалавек і гэта нас не можа не цешыць. Мы хацелі б яшчэ раз падзякаваць Міжнароднае таварыства правоў чалавека (МТПЧ) за дапамогу, за магчымасць дапамагаць іншым людзям. Мы бачым, як расце паток людзей і ўсім ім патрэбна дапамога. Дзякуй вам вялікае, што вы дапамагаеце нам, і што мы разам дапамагаем людзям у такіх цяжкіх абставінах.

 

Вольга Карач

Кіраўніца Міжнароднага Цэнтра Грамадзянскіх Ініцыятыў “Наш Дом”